Những ngày này, không khí lao động tại cơ sở sản xuất hương của gia đình anh Mai Xuân Mạnh trở lên sôi động hơn bao giờ hết. Anh Mạnh chia sẻ: Nghề làm hương được gia đình anh duy trì hoạt động thường xuyên đến nay đã được 4 đời. Hiện cơ sở của anh chủ yếu đang sản xuất các loại hương bao gồm hương Nén, hương Vòng, hương Sào, hương Quế và hương Trầm v.v… Cũng theo anh Mạnh, để sản xuất ra được một sản phẩm hương thơm hoàn chỉnh, đạt yêu cầu đòi hỏi phải trải qua khá nhiều công đoạn tỉ mỉ, từ khâu trộn bột, se hương cho đến công đoạn phơi hoặc sấy hương. Anh Mạnh cho biết thêm: “Quá trình sản xuất hương quan trọng nhất là phải lựa chọn và sử dụng nguyên liệu sạch. Sản phẩm hương sản xuất ra phải phải đảm bảo được sự đồng đều về kích cỡ, thân hương nhẵn, khô, có độ kết dính cao, không bị sứt hay bị vỡ và đặc biệt khi thắp, nén hương phải cháy chậm đều và phải có mùi thơm đặc biệt mà người ngửi vừa cảm thấy thoải mái mà lại không ảnh hưởng tới sức khỏe”.

Sản xuất và đóng gói sản phẩm hương tại cơ sơ sản xuất của hộ gia đình anh Mai Xuân Mạnh

Cũng giống như gia đình anh Mạnh, thời điểm này toàn bộ các thành viên trong gia đình cùng những người làm thuê tại cơ sở sản xuất hương của gia đình anh Nguyễn Như Dũng hiện đang phải chạy đua từng ngày, từng giờ để đảm bảo kịp tiến độ sản xuất. Anh Dũng chia sẻ: “Hiện cơ sở sản xuất của gia đình tôi đã đầu tư được 2 máy làm hương. Để đảm bảo tiến độ sản xuất phục vụ nhu cầu thị trường tết Nguyên đán Kỷ Hợi, thời điểm này chúng tôi huy động tối đa nhân lực, phương tiện máy móc hoạt động hết công suất. Trung bình một ngày cơ sở của gia đình tôi sản xuất được khoảng từ 5- 6 vạn nén hương, cùng với khoảng 500 bao hương vòng, tăng khoảng 20% so với những ngày thường”.

Theo ông Nguyễn Như Khanh, Phó Chủ tịch Hiệp hội làng nghề hương xạ thôn Cao, thì nghề sản xuất hương thôn Cao đã có từ cách đây khoảng gần 300 năm. Trước đây toàn bộ quy trình sản xuất đều được người làm nghề thực hiện bằng phương pháp thủ công. Tuy nhiên hiện nay do nhu cầu của thị trường, nhiều công đoạn đã được thay thế bằng các loại máy móc, do vậy sản phẩm làm ra có mẫu mã đẹp hơn và số lượng sản xuất cũng tăng cao hơn. Cũng theo ông Khanh, hầu như toàn bộ các sản phẩm hương thôn Cao đều được sản xuất từ các loại thảo mộc, trong đó có khoảng từ 36 - 40 vị thuốc bắc, bao gồm Đại hoàng, Hoa ngâu, Tế Tân, Nhục đậu, Mộc hương, Đinh hương, Cam thảo v.v... Ông Khanh cho biết thêm: “Yếu tố trước tiên để làm nên sản phẩm hương tốt đó chính là cái tâm của người làm nghề. Một sản phẩm hương được làm ra là sự kết hợp của rất nhiều vị thuốc giống như một thang thuốc bắc, trở thành một mùi hương đặc trưng của làng nghề thôn Cao. Khách hàng một khi đã dùng sản phẩm hương thôn Cao mới biết được giá trị, đồng thời sẽ không bao giờ quên được”.

Ông Nguyễn Ngọc Hoan, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Bảo Khê cho biết thôn Cao hiện có khoảng 280 hộ dân thì có đến trên dưới 100 hộ làm nghề sản xuất hương, thu hút khoảng gần 600 lao động thường xuyên tham gia, trong đó có khoảng gần chục cơ sở sản xuất với quy mô lớn, tiêu biểu như cơ sở sản xuất của hộ gia đình các ông Nguyễn Ngọc Hồng, Nguyễn Như Tạo, Nguyễn Như Dũng, Mai Văn Chúc, Mai Xuân Mạnh. Bình thường thì tất cả các cơ sở đều duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh quanh năm, tuy nhiên vào những thời điểm gần đến Tết như hiện nay, đa số các cơ sở đều phải thuê thêm lao động thời vụ. Theo tổng hợp của địa phương, hiện số lao động đang làm việc tại làng nghề hương thôn Cao vào thời điểm này ước vào khoảng gần 750 lao động, tăng khoảng trên 20% so với những ngày thường, với thu nhập bình quân đạt khoảng từ 5- 7 triệu đồng/người/tháng. Toàn bộ sản phẩm hương thôn Cao chủ yếu hiện được tiêu thụ tại thị trường các tỉnh thành trong nước như Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định, Bắc Ninh, Quảng Ninh v.v... Ông Hoan cho biết thêm: “Chuẩn bị cho nhu cầu tiêu dùng trong dịp tết nguyên đán, thời điểm này các hộ sản xuất kinh doanh hương thôn Cao đã và đang tập trung toàn bộ nhân lực, phương tiện máy móc nhằm đáp ứng các đơn hàng đã được khách hàng đặt từ đầu năm. Nói chung là không khí rất khẩn trương và nhộn nhịp! Hiện tỉnh và thành phố cũng đã quy hoạch cụm làng nghề hương thôn Cao với diện tích khoảng 10 ha và đang chờ phê duyệt, từ đó có thể xây dựng được cụm làng nghề sản xuất có quy mô tập trung góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh sản phẩm của làng nghề ngày càng phát triển”.

Về với thôn Cao thời điểm này, ngay sát với Quốc lộ 39, bắt đầu từ khu vực Dốc Suối cho đến khu Dốc Lã, dễ dàng có thể thấy được hàng chục cửa hàng, kiot đã và đang  tiến hành trưng bày những sản phẩm hương thôn Cao với đủ loại mẫu mã, kích thước và màu sắc sẵn sàng đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng. Trong thôn, âm thanh phát ra từ những cơ sở sản xuất rồi hình ảnh những chuyến xe ra vào xuất nhập khẩu hàng bỗng chốc làm cho vùng quê thôn Cao trở lêm rực rỡ hơn, nhộn nhịp và cũng sôi động hơn.

Xuân Điệu (Đài Truyền thanh thành phố)